Ekspansja turecka i jej skutki

Jako nowa agresywna wspólnota polityczna pojawiają się Turcy Osmańscy na terenie Azji Mniejszej pod koniec XIII wieku. Jej głównym budowniczym był Osman, który wykorzystał rozpadnięcie się państwa Turków Seldżuckich do wzmocnienia swej pozycji.

Następne dziesięciolecia wykorzystali Turcy na ekspansję kosztem Bizancjum. Po zdobyciu szeregu posiadłości w Azji Mniejszej Osmanowie przeszli na kontynent europejski zajmując w 1365 roku Adrianopol, który został stolicą państwa tureckiego. Konstantynopol znalazł się w morderczym uścisku posiadłości tureckich, otoczony od strony Azji i Europy. Stolica Bizancjum przetrwała jeszcze prawie sto lat, ponieważ Turcy zostawili Konstantynopol na boku, kierując się na Bałkany, gdzie w roku 1389 pokonali Serbów w bitwie na Kosowym Polu. Pod koniec XV wieku prawie całe Bałkany i Grecja znalazły się pod panowaniem tureckim. Wobec tureckiego zagrożenia zaczął się odradzać ruch krucjatowy. Papieże ogłaszali apele o podjęcie wyprawy przeciwko zagrażającym chrześcijańskiej Europie muzułmanom, podejmowali wysiłki, by zebrać na nią środki. Turcy jednak w roku 1396 pod Nikopolis rozgromili wyprawę krzyżową rycerstwa europejskiego na czele z królem węgierskim, Zygmuntem Luksemburczykiem. Na początku XV wieku na państwo tureckie uderzył Timur Chromy ( Tamerlan), który rozbił Turków bitwie pod Ankarą (1402) i spowodował dziesięcioletni okres upadku Turcji.

Nie udało się zorganizować dalszych działań obronnych przed Turkami, którzy w powrócili do polityki podbojów w latach 20 XV wieku. W 1444 roku pod Warną wojska dowodzone przez króla Węgier i Polski nie zdołały zatrzymać postępów tureckich, król Władysław Jagielończyk, zwany później Warneńczykiem, poniósł śmierć. Konstatynopola nie ocaliła także unia zawarta z Kościołem katolickim w 1439 roku we Florencji. W roku 1453 Konstantynopol został zajęty przez wojska sułtana Mahmeda II Zdobywcy. Konstantynopol, jako Istambuł, stał się stolicą Turków. Ekspansja turecka stała się w XV wieku jednym z ważniejszych czynników sytuacji politycznej w Europie, a szczególnie w Europie Środkowej. Zdobycie Konstantynopola i upadek Bizancjum były dla Europy głębokim wstrząsem. Doprowadził on do zakończenia długotrwałych konfliktów zbrojnych (jak pomiędzy państwami włoskimi). Jednak niestety w obliczu ekspansji tureckiej ówczesne potęgi europejskie nie potrafiły współdziałać militarnie i politycznie. Upadek Konstantynopola pod turecką siłą przyczynił się do zadania ostatecznego ciosu muzułmanom na Półwyspie Iberyjskim i likwidacji mauretańskiego królestwa w Grenadzie ( 1492).